بررسی الگوی کانسارسازی اهن در مناطق استخروئیه - ارجاسب، کوه گبری، باغین و رفسنجان

کانه زایی آهن رگه ای در مناطق باغین و رفسنجان، کرمان شامل نقاط گزدره، آب ترش، ارجاسب (حدفاصل استخروئیه تا ارجاسب) و کوه گبری در محدوده طول جغرافیایی ??20 ?56 تا ?45 ?56 و عرض جغرافیایی ?15?30 تا ?30 ?30 رخ داده است. محدوده کانسارسازی در یک زون خطی واقع در 50-25 کیلومتری شمال غرب باغین واقع شده اند.کانه زایی در آهک های پالئوزوئیک، شیل و شیست ژوراسیک، شیل، مارن و کنگلومرای کرتاسه و گرانیت بعد از ائوسن را قطع می نماید، بنابراین سن کانی زایی را می توان جوان تر از دوران سوم دانست. این کانه زایی در طول گسل ها و زون های برشی با روند شمال غرب -جنوب شرق صورت گرفته و عرض آن از کمتر از یک متر تا بیش از بیست متر متغیر می باشد. عمده ترین دگرسانی که با این رگه ها مشاهده می شود، دگرسانی کلریتی، دولومیتی و سیلیسی می باشد.کانی شناسی رگه ها ساده بوده و هماتیت و باریت کانی های اصلی و اولیه و گوتیت کانی ثانویه می باشد. مگنتیت، پیریت و گالن نیز به صورت فرعی حضور دارند که عمدتاً توسط هماتیت و گوتیت جانشین شده اند. کانه زایی هماتیت عمدتاً به صورت رگه ای و شکافه پرکن و فقط در موارد معدودی به صورت جانشینی رخ داده است. بر اساس مطالعات بافتی، کانی شناسی و روابط بین آنها، مراحل کانه زایی را می توان به دو مرحله گرمابی و یک مرحله سوپرژن تقسیم کرد. در مرحله اول گرمابی کانه زایی هماتیت و در مرحله دوم کانی زایی هماتیت همراه با باریت رخ داده است. کانه زایی سوپرژن آخرین فاز کانه زایی در منطقه می باشد. رگه های مورد مطالعه از نظر ژئوشیمیایی دارای ویژگی های منحصر به فرد مانند پایین بودن فسفر(120 گرم بر تن) و گوگرد (15/0 درصد)، پایین بودن عناصر ماگما دوست نیکل (62/25 گرم بر تن)، کروم (86/8 گرم بر تن)، کبالت (39/7 گرم بر تن)، وانادیم (26/33 گرم بر تن)، تیتانیوم (473 گرم برتن) و مقادیر بالای منگنز(4194 گرم بر تن) و باریم(1894 گرم بر تن) می باشد. پایین بودن فسفر و گوگرد ارزش اقتصادی این رگه ها را افزایش می دهد. بالا بودن میزان باریم و پایین بودن عناصر ماگما دوست و همچنین شکل رگه ای آنها، این رگه ها را از انواع رسوبی و ماگمایی متمایز می کند و در گروه کانسارهای گرمابی جای می دهد. دمای کانسارسازی را می-توان بین 250-200 درجه سانتیگراد در مرحله گرمابی و نزدیک به کمتر از 100 درجه سانتیگراد در مرحله سوپرژن پیشنهاد کرد.